The Pursuit of Musick

265

Tinctoris, 1477: Liber de arte contrapuncti Bk 3, ch.9; Johannis Tinctoris Opera theoretica, ed A. Seay, CCM 22 (1975–8), 2:156

Roger North, c1726: J. Wilson, Roger North on Music (1959), 283

Jacobus of Liège, ?c1310: Jacques de Liège, Speculum musicae, ed. R. Bragard (Corpus scriptorum de musica), vii (Liber Septimus) (American Institute of Musicology, 1973), 91 (ch.47)

‘<Quot>enim utuntur Moderni praeceptis in variis suis longis, brevibus et semibrevibus; <quot> in modis suis cantandi diversis et mensuris; <quot> varias ponunt doctrinas in imperfectionibus faciendis; <quot> utuntur regulis in cantibus discernendis longum esset enarrare, nec sunt in doctrinis ad plenum concordes.’

Johannes de Muris, c1320: Johannes de Muris, Notitia artis musicae, ed. U. Michels (Corpus scriptorum de musica, 17; American Institute of Musicology, 1972), 85 (Bk 2, ch.7 or 8)

‘In arte nostra hac inclusa sunt aliqua quasi abscondita intus latentia, quae si essent exterius enodata, cessarent statim quamplurimi super aliquibus conclusionibus iugiter altercantes.’

Loys Bourgeois, 1550: Loys Bourgeois, Le droict chemin de musique (Geneva, 1550), sig.A2rv

‘On pourra penser que ie vueille obscurcir la Musique quand ie parle d’abolir la Gamme, mais quand tout sera bien consideré, on cognoistra que ce que i’é fay est pour l’esclarcir: & que la Gamme (veu l’obscurité fascheuse qui y est) est un retardement & empéchement à ceux qui desireroint avoir bien tost la cognoissance dudict art. Car ie scay que plusieurs gens de bon esprit ont laissé d’apprendre à chanter de peur de la Gamme.’

Bermudo, 1555: Juan Bermudo, Declaración de instrumentos musicales (Osuna, 1555), f.50r (ch.33)

‘Esta materia de señales en la Musica es muy varia, diffusa, y de grandes contrariedades... No tan solamente veo grandes contradictiones entre lo que hallo scripto de musicos graves, y por demonstracion entiendo: sino tambien en lo que se haze entre musicos grandes de Ytalia y de españa.’

Banchieri, 1614: Adriano Banchieri, Cartella musicale (Venice, 1614), 168

‘Altri poi vi sono che nelle conpositioni riescono mirabili, ma nelle proportioni usano grandi abusi segnando gli numeri indeferentemente, & alcuni vediamo che in un opera istessa si contradiscono, queste ò sieno inavertenze, overo licentie capricciose meritano poca lode (per non dire molto biasimo) chi non le fa le impari da gli Maestri sudetti, & chi le possiede non sprezzi & confondi le ragioni & regole della moderna pratica.’

266

Henricus Baryphonus, ?c1650: H. J. Moser, Heinrich Schütz: Sein Leben und Werk (1954), 174

‘Die Frage anlangend/ Ob einem Practicanten exacta Musicae Theoreticae nimirum Mathematicae, cognitio von nöthen sey? Antworte ich,/ daß man zwene Arbitros rerum musicarum hat, als logos kai akoe Rationem & Auditum. Wann nun ein Componist etwas aufgesetzet/ muß er das Gehör als den Arbitrum, so zu der Praxi gehöret/ erstlich zu rathe ziehen/ und vernehmen wie es klinge. Wil man diesem judicio des Gehöres keinen völligen Glauben zumesse/ provociret man ad judicium rationis/ welches die Theoria verwaltet/ und lässet die causas inquiriren/ warum dieses wohl/ jenes übel klinge? und warum dieses zu gebrauchen/ jenes aber zu vermeiden sey? Und das denn ist das judicium exactum, wen Ratio und Sensus zusammen stimmen/ und einerley Sentenz stellen etc. Denn es ist nicht genug daß man saget/ diß ist in Compositione gut/ dieses ist böse; sondern man muß auch Ursachen anzeigen/ warum es gut oder böse sey.’

J.-J. Rousseau, ?1755: J.-J. Rousseau, On the Principles of Melody, or Response to the "Errors on Music"; trans. Scott, 267

‘Le plus infatigable lecteur ne peut supporter dans Jean de Muris le verbiage de huit ou dix grands chapitres pour savoir dans l’intervalle de l’octave coupé par deux consonances | si c’est la quinte ou la quarte qui doit être au grave et quatre cens ans après on trouve encore dans Bontempi des énumérations non moins ennuyeuses de toutes les basses qui doivent porter la sixte au lieu de la quinte.’

Beginners

John Skelton, 1499: The Bowge of Courte, ed. A. Jokinen (e-text, Luminarium Editions, 1999), l.255-9

Adrianus Petit Coclico, 1552: Compendium musices (Nuremberg, 1552), sig. B ii

‘Dabit igitur operam ut quàm simplicissime Musicalem manum sivè scalam perdiscat, inqué ea omnes in quovis genere cantus mutationes observet, et mox claves ipsas cognoscat, postea sensim incipiat solmisando ad Choralem seu Gregorianum cantum se exercere, & voces Musicas suo ordine, & phtongis pronunciare. Quibus octo tonorum cognitionem subiungat, rem profecto necessariam scitu, & ad multa vitia in cantu corrigenda, & ad concentuum rationem, atque melodiam discernendam, atque dijudicandam. Deinde cognoscet signa, quantitatem, & valores eorum, mox notarum figuras, ligaturas, punctos, pausas, postea prolationes: maiorem, et minorem, Augmentationem, diminutionem, imperfectionem, alterationem, syncopationem, unà cum tactibus, & proportionibus quibusdam usitatis.’

267

Thomas Salmon, 1672: An Essay to the Advancement of Musick (London, 1672), 11

Roger North, c1710: J. Wilson, Roger North on Music (1959), 59

Modes 

Anon., c1200: Summa musicae, ch. 22

‘sicut homines non omnes delectantur in cibis eisdem sed quidam in dulcibus, quidam in amaris, quidam vero in hiis que medio modo se habent, sic et in cantu quosdam in morosas et curiales vagationes primi toni audire delectat, alios vero precipites et obscuras gravitates secundi toni. Quosdam vero quasi severa et indignans presultatio tercii magis iuvat; alios quosdam sonus quarti quasi mulcens et adulatorius trahit. Alii petulanti lascivia quinti mulcentur; alii voce sexti veluti quadam dulci amantium querimonia vel sicut a cantu philomene moventur. Aliis quoque liberi saltus toni septimi iocundi videntur; alii seriositatem octavi quasi magistralem vel paternam doctrinam pre ceteris libenter attendunt.’

Tinctoris, ?1477: De natura et proprietate tonorum, ch.1 (l.26–27)

Vicentino, 1555: Nicola Vicentino, L’antica musica ... (Rome, 1555), (Bk 3 ch.15), f.48

‘[Il] compositore di Musica ... dè molto osservare il tono, ò il modo. Quando comporrà cose Ecclesiastiche, & che quelle aspetteranno le risposte dal Choro, ò dall’ Organo, come saranno le Messe, Psalmi, Hymni ... Anchora saranno alcune altre compositioni ... volgari lequali havranno molte diversità di trattare molte & diverse passioni, come saranno sonetti, Madrigali, ò Canzoni, che nel principio, intraranno con allegrezza nel dire le sue passioni, & poi nel fine saranno piene di mestitia, & di morte, & poi il medesimo verrà per il contrario; all’hora sopra tali, il Compositore potrà uscire fuore dell’ ordine del Modo, & intrerà in un’ altro, perche non havrà obligo di rispondere al tono, di nissun Choro, ma sarà solamente obligato à dar l’anima, à quelle parole, è con l’Armonia di mostrare le sue passioni, quando aspre, & quando dolci, & quando allegre, & quando meste, & secondo il loro suggietto’.

Walther, 1732: Johann Gottfried Walther, Musicalisches Lexicon (Leipzig, 1732), 409 (‘Modus Musicus’)

Modus Musicus, ist die Art einen Gesang anzufangen, in gewissen Grentzen recht fortzuführen, und gebührend zu endigen.’ • ‘{weil} diese Lehre insonderheit den Organisten, als die mit Choral=Liedern am meisten zu thun haben, worunter aber viele auf solche alte Modos gesetzt und recipirt sind, zu wissen unentbehrlich ist.’

Musica Ficta

Bermudo, 1555: Juan Bermudo, Declaración de instrumentos musicales (Osuna, 1555), f.43v (Bk iii, ch.24)

‘Pluguieße a Dios, que los componedores en todas las partes que uvieße [/hubieße] de ser tecla negra: las pusießen para los tañedores de todos los instrumentos: como en los hymnos y tientos y motetes que para tañer tengo compuestos: yo puse.’

Pietro Aaron, 1523: Pietro Aaron, Toscanello in musica (Venice, 2/1529), ‘Aggiunta del Toscanello’, sig.N, sig.Niv

‘Si muove fra alcuni de la musica desiderosi, dubbii & disputationi circa la figura del b molle & diesis, utrum se de necessita gli Compositori sono constretti a segnare ne gli canti da loro composti, dette figure, {cio b molle & diesis:} overamente se il cantore è tenuto a dovere intendere, & cognoscere lo incognito secreto di tutti gli luoghi dove tal figure o segni bisogneranno. Io che sempre fui, & sono amatore di color gli quali si dilettono sapere la vera intelligenza, & piu di quegli che di tal ragione non mancano’. • ‘Pertanto il Musico overo Compositore è ubbligato segnare lo intento suo: acio che il cantore non incorra in quello che dal detto compositore non fu mai pensato. Concludo adunque {come ho detto}, che tal segno è cosi conveniente a gli dotti, come a gli indotti’.

Praetorius, 1618: Michael Praetorius, Syntagma musicum, iii (Wolfenbüttel, 1618),  • (30) 31 (& 258)

‘diese Signa # cancellatum und b rotundum von den Alten vornemsten und trefflichen Componisten [sind] gar nicht/ oder ja gar selten/ an den örtern/ da sonsten der Gesang per se eins von diesen signis requiriret und erfordert/ darbey gezeichnet worden’. • ‘Ich aber bin gäntzlich der Meynung/ daß es nicht allein sehr nütz unnd bequem, sondern auch hochnötig sey/ nit allein vor die Sänger/ damit sie in jrem singen nit interturbiret warden: sondern auch vor einfältige StadtInstrumentisten und Organisten/ welche Musicam nit verstehen/ viel weniger recht singen können/ und dahero ... keinen unterscheyd hierinn zu machen wissen’.

268

Harmony

De Fouchy, 1760: Jean-Paul Grandjean de Fouchy, Histoire de l'académie royale des sciences: Centiéme ou dernier Volume de la premiére centurie (Amsterdam, 1760), 337

J.-J. Rousseau, 1764: Dictionnaire (Paris, 1768), 244–5 (Harmonie)

‘M. Rameau prétend que les Dessus d’une certaine simplicité suggèrent naturellement leur Basse, & qu’un homme ayant l’oreille juste & non exercée, entonnera naturellement cette Basse. C’est-là un préjugé de Musicien démenti par toute expérience. Non seulement celui qui n’aura jamais entendu ni Basse niHarmonie, ne trouvera, de lui-même, ni cetteHarmonieni cette Basse; mais elles lui déplairont si on les lui fait entendre, & il aimera beaucoup mieux le simple Unisson.’

Cadences

Agazzari, 1607: Agostino Agazzari, Del sonare sopra ’l basso con tutti stromenti (Siena, 1607), 6

F. E. Niedt, 1700: Friderich Erhard Niedt, Musicalische Handleitung [i] (Hamburg, 1700),                                         ch.1, rule 6

J.-J. Rousseau, 1768: Jean-Jacques Rousseau, Dictionnaire de musique (Paris, 1768), 514–5

Speeds

Glarean, 1547: Heinrich Glarean, Dodekachordon (Basel, 1547), 205–6 (Bk iii, ch.8, ‘De augmentatione diminutione ac semiditate’)

‘Quoties aunt uolunt Musici tactu festinandum esse, quod tum faciundum censent, cum auditumiam fatigatum putant, ut scilicet fastidium tollant, lineam per circulum uel semi circulum deorsum ducunt sic Ø Ë atque quidem Pathos diminutionem uocant, non quod notularum aut ualor, aut numerus diminuatur, sed quod tactus fiat uelocior’.

Carissimi [†1674] (Ars Cantandi, 1692): Giacomo Carissimi, Ars cantandi; ... Sing-Kunst (Augsburg, 1692; 4/1708), 16

‘daß dieTriplaealle in derQuantität Austheilung oderproportion überein kommen/ gestehet man gern/ aber in derQuantität Langsam- oder Geschwindigkeit/ oder wie es die ItaliänerTempo, und die FrantzosenMovementnennen/ wirdtotunde negirt/ und gäntzlich widersprochen’.

Roger North, c1726: J. Wilson, Roger North on Music (1959), 101

Proportions

Tinctoris, 1470s: i) Terminorum musicae diffinitorum (Treviso, 1495);  ii) Proportionales musices (c1472–75), Bk 1, ch.3, 14–15; R. DeFord, Tactus, Mensuration and Rhythm in Renaissance Music (2015), 139

269

Giovanni Spataro, 1529: Giovanni Spataro, 1529 (letter to Giovanni del Lago, 4 Jan); A Correspondence of Renaissance Musicians, ed. B. J. Blackburn, E. E. Lowinsky & C. A. Miller (1991), 336

‘più intra musici et cantori non se observano li canone et regolari precepti da la docta antiquità ordinati. V.E. vede bene che a tempi nostri li signi ordinati da li antiqui sono tenuti in poco pretio et existimatione, et che solo usano questo signo [cut C], et de le proportione solo uxano la sesqualtera.’

Adrianus Petit Coclico, 1552: Adrianus Coclico, Compendium musices (Nuremberg, 1552), sig.Giir

(‘De prolationibus usitatis’): ‘Hic consultum duxi admonere adolescentes, ne diu inhaereant libris Mathematicorum Musicorum, qui alia infinita signa excogitarunt, & animos adolescentium a vero Musices usu abalienarunt, rem per se quidem claram obscuram reddentes’.

Johann Zanger, 1554: Practicae musicae praecepta (Leipzig, 1554), Pt II ch.2 (‘De gradibus’), sig. K ivr–Lv; Ruth DeFord, Tactus, Mensuration, and Rhythm in Renaissance Music (2015), 200

‘Sic ratione non diminuti circuli subsequens Josquini exemplum ex Missa Lomme arme, Arnoldus de Bruk Ro. Regiae majestatis Archipsaltes ad tactum [breve symbol] retulit. Verum Stephanus Mahu eodem in exemplo absentiam virgulae pariter in omnibus vocibus mensurae tarditatem indicare adservit, cuius sententiam & Erasmus Lapidicida Musicus, praetor caeteros eius aetatis acutissimus comprobavit, quorum ex judicio octavum axioma conformavimus.’

Zarlino, 1558: Le istitutioni harmoniche (Venice, 1558), 279 (Pt III, ch.71)

‘{Percioche} se bene gli Antichi seguitarono un tal modo; conoscevano molto bene, che tali accidenti non potevano apportare alcuno accrescimento, o diminutione di harmonia: ma davano opera a simili cose, per mostrare di non essere ignoranti di quella Theorica, che da alcuni otiosi Speculativi de quei tempi era stato posta in uso: Essendo che allora la cosa era gia ridutta a tal fine, che la parte Speculativa della scienza, consisteva più tosto nella speculatione de simili accidenti, che nella consideratione delli Suoni, & delle Voci... Et di ciò fanno fede molti Libri composti da diversi autori, che non trattano se non di Circoli, & Semicircoli; puntati, & non puntati; interi, & tagliati non solo una volta, ma anco due; ne i quali si veggono tanti Punti, tante Pause, tanti Colori, tanti Cifere, tanti Segni, tanti Numeri contra numeri, et tante altre cose strane; che paiono alle volte Libri di uno intricato mercatante.’

Morley, 1597: Thomas Morley, A Plaine and Easie Introduction to Practicall Musicke (London, 1597), 120

G. M. Artusi, 1608: Giovanni Maria Artusi, Discorso secondo musicale di Antonio Braccino                                           da Todi ... (Venice, 1608), 7

Praetorius, 1618: Michael Praetorius, Syntagma musicum, iii (Wolfenbüttel, 1618, 2/1619), 48–78

De TACTu, seu Notarum Mensura; (Italis Battuta) & Signis... ¶Cum in quorundam Musicorum libellis alii atquealii Characteres & Signa Cantionibus praefixareperiantur, eorum & quidem praecipuorum, vim & rationem paucis delibare, suisqueformis appingere placuit:non ut monstra Signorum (quae teste Glareano{lib. 3. cap.12.}infiniti sunt labores, nullius verò utilitatis) in scenam Musices postliminio referam; sed ut iis inserviam, qui, licet in palaestra Musicorum satis exercitati, cum ad hosce scopulos Signorum deferuntur, vel non facilè se expediunt, vel iis offenduntur’.[48]• ‘Und wenn ich jetziger zeit derItalorum Compositiones, so in gar wenig Jahren gantz uff eine andere sonderbahre newe Art gerichtet worden/ ansehe/ so befinde ich inpraefixione Signorum Tactus aequalis & Inaequalissehr grossediscrepantiasundVarieteten.’[51]• (‘De Signis Proportionatis in Tactu Inaequali’)[52]) ‘Verum tamen plurimos sua ipsorum praecepta non observare, & indiscretè unum pro altero usurpare video. Quapropter ne superfluis remorentur discentium & canentium animi, omnia {in principio exhibita} Signa, à Musicis etiam praeclarissimis ad hanc usquehoram usurpata (utpotè nihil, nisi non usqueadeò necessarias & utiles, imò intricatas difficultates exhibentia) è tabulis Musicis prorsus tollenda & removenda’.[53]• (‘Conclusio’) ‘Alle weitläufftigkeit und mühselige Beschwehrligkeitin modo Signationiszuvermeyden/ könte man meinem einfältigen gutdüncken nach/ den gantzenTractat de Signis & Tactugar kurtz undrichtig in folgender Tabell... also fassen/ und alle andereSignagäntzlich fahren lassen.’[78]