Notker Balbulus, 9th c: Notker Balbulus, Liber hymnorum, preface; Notker der Dichters Hymnenbuch, ed. W. von den Steinen (1960), 6

‘Cum adhuc iuvenulus essem et melodiae longissimae, saepius memoriae commendatae, instabile corculum aufugerent, coepi tacitus mecum volvere, quonam modo eas potuerim colligare.’

Couperin [le grand], 1716:François Couperin, L’Art de toucher le clavecin (Paris, 1716), 39

‘Il y a selon moy dans notre facon d’ecrire la musique, des deffauts qui se raportent a la manière d’ècrire notre langue! C’est que nous ècrivons diffèremment de ce que nous excècutons: ce qui fait que les ètrangers jouent notre musique moins bien que nous ne fesons la leur. au contraire les Italiens ècrivent leur musique dans les vrayes valeurs qu’ils l’ont pensée.’

Guido d’Arezzo, c1030: i) Guido of Arezzo, Aliae regulae de ignoto cantu, §34 ii) Guido d’Arezzo, Epistola de ignoto cantu

i) ‘Temporibus nostris super omnes homines fatui sunt cantores; in omni enim arte valde plura sunt, quae nostro sensu cognoscimus, quam ea, quae a magistro didicimus. Perlecto enim solo psalterio omnium librorum lectiones cognoscunt pueruli, & agriculturae scientiam subito intelligunt rustici. Qui enim unam vineam putare, unam arbusculam inserere, unum asinum onerare cognoverit, sicut in uno facit, in omnibus similiter, aut etiam melius facere non dubitabit. Mirabiles autem cantores & cantorum discipuli etiamsi per centum annos quotidie cantent, numquam per se sine magistro unam vel saltem parvulam antiphonam cantabunt{, tantum tempus in cantando perdentes, in quanto & divinam & secularem scripturam potuissent plene cognoscere.}’

ii) ‘Si quam ergo vocem vel neumam vis ita memoriae commendare, ut ubicumque velis, in quocumque cantu, quem scias vel nescias, tibi mox possit occurrere, quatenus mox illum indubitanter possis enuntiare, debes ipsam vocem vel neumam in capite alicuius notissimae symphoniae notare, & pro unaquaque voce memoriae retinenda huiusmodi symphoniam in promtu habere, quae ab eadem voce incipiat: utpote sit haec symphonia, qua ego docendis pueris imprimis atque etiam in ultimis utor:

C      D  F     DE D   D   D  C  D   E  E   EFG E    D  EC  D     F   G  a   G F EDD

ut queant laxis resonare fibris mira gestorum famuli tuorum,

Ga GFE  F  G D  a  G a  F G  aa      GF  ED   C   E    D

solve polluti labii reatum, sancte Iohannes.

Vides itaque, ut haec symphonia senis particulis suis a sex diversis incipiat vocibus? Si quis itaque uniuscuiusque particulae caput ita exercitatus noverit, ut confestim quamcumque particulam voluerit, indubitanter incipiat, easdem sex voces ubicumque viderit, secundum suas proprietates facile pronuntiare poterit.’