The Pursuit of Musick

128

Normandy, 1263: Archbishop of Rouen, visitation report; Pierre Aubry, La musique et les musiciens d’ église en Normandie au XIIIe siècle (Paris, 1906), 25

‘Item clerici, uicarii ac etiam capellani in festiuitatibus quibusdam, precipue in festo sancti Nicholai, dissolute et scurriliter se habebant, ducendo choreas per uicos et faciendo le vireli’.

Council of Vienne, 1311–12: ‘De celebratione missarum, et aliis divinis officiis’; Corpus iuris canonici, ed. A. L. Richter & E. Friedberg, (Leipzig, 1879–81), ii, col.1173

‘Nonnulli etiam tam clerici quam laici, praesertim in festorum certorum vigiliis, dum in ecclesiis deberent orationi insistere, non verentur in ipsis earumpque coemeteriis choreas facere dissolutas, et interdum canere cantilenas, ac multas insolentias perpetrare’

Rouen Cathedral, 1483: Chapter Acts i) 19 May 1483; R. C. Wegman, ‘The Testament of Jean de Saint Gille (†1501)’, Revue de musicologie, 95/1 (2009), 31 ii) 11 July1483; ibid., 31

i) ‘{Item,} quia magister Carolus Paon, qui sepe dum stat in choro cum aliis musicis cantantibus conatur in modum contrapuncti et alias decantare, ab aliis plurimum discordat et cantantes impedit et perturbat in scandalum et dedecus ecclesie, domini prefati{, deliberacione habita,} prohibuerunt ei sub pena arbitrati, ne amplius in choro cantet in turba cum aliis, quod se servaturum promisit.’

ii) ‘{Item, et super eo quod dictum est de magistro Carolo}Paon qui parvis choralibus hujus ecclesie poma dare consuevit etc. putrida et infecta quod patet in eorum detrimentum cedere ac pariter cum eisdem...choralibus retro altare majus confabulari solet’.

Cambrai Cathedral, 1493: Chapter Acts; André Pirro, ‘Jean Cornuel, vicaire à Cambrai’, Revue de musicologie, 7 (1926), 20–33

‘Increpentur acriter parvi vicarii super insolentiis quas faciunt in choro iactando carnes vel ossa de uno latere chori in aliud et de aliis marrantiis tempore divinorum.’

St Donatian’s, Bruges, 1501: Diocesan Archives; R. Nosow, ‘Jacob Hobrecht and the May Fairs’, EM 45/2 (2017), 186–87

‘Preterea domini mei bene informati etiamad plenum de diversis et multis irrisionibus, confabulationibus et alijs satis intollerabilibus excessibus et delictis que dietim tam in choro quam in ecclesia tempore divini officij per capellanos ac clericos installatos huius ecclesie fiunt et committuntur ... In primis quosdam insolentes et ad nichilum utiles eijcere omnino decreverunt’ • ‘Preterea magistrum Jacobum Hobrecht certis de causis animos eorum moventibus stallo ecclesie privarunt. ... {Anthonium Hulle et Johannem Clita} ... condempnarunt ... ad intrandumcarceres per triduum in pane et cervisia et voluerunt quod Hulle staret per triduum superius in quadam parva camera in qua est cippus ecclesie ... Etiam Paschasium Volkerane clericum installatum ob suam inmodestiam in choro, ad standum per octo dies circa et ante stapellum etiamcondempnarunt.’

Notre Dame, Paris, 1529: C. Wright, Music and Ceremony at Notre Dame of Paris, 500–1550 (1989), 360

‘Mandati fuerunt clerici matutinarum quibus remonstrati fuerunt defectus quos in dies faciunt in servitio ecclesie diurno et nocturno et qualiter precipitant servitium et psalmodiam non faciendo pausam in medio versuum; quodque nesciebant eorum commune cordetenus sicut tenebantur scire, propter quod moniti sunt de faciendo eorum debitum in servitio diurno et nocturno absque vagando per ecclesiam’.

John Redford, ?1540s: John Redford, ‘The Chorister’s Lament’, ?c1540; British Library, Add.MS. 15233, f.3

Martín de Azpilcueta, 1545: B. J. Blackburn (2007), 97

‘Tum qui dant occasionem, ut fere omnes alii, qui in choro sunt, relictis suis sedilibus, ad aliena se approximent, & mutuo colloquantur, iocentur, rideant, & negotientur, potissimum cum alternatim versum unum organa, et alterum cantores cantus organi concinunt.’

Papal choir i) 1565: R. Sherr, ‘Competence and Incompetence in the Papal Choir in the Age of Palestrina’, EM 22/4 (1994), 614 ii) 1583: Diarii Sistini; R. Sherr, ‘Performance Practice in the Papal Chapel during the 16th Century’, EM 15/4 (1987), 457

i) ‘lusor sed eviliens musicus vocis mediocris pauper * non habet vocem sed eccellens dives et mulieribus deditus inutilis propter infirmitatem * infirmus, infamus et pauper * dives bonus concubinarius * hereticus pessimus * fugitivus propter es alienum * bonus sed mulierum appetitor admoneatur * apostata non habet vocem.’

ii) ‘Ad Benedictus D. Cesar Bellucius incepit canere. quia D. Marinus Luppus ei precipit. D. Johannes Baptista Martinus eciam ipse cantavit. quia D. Paulus de Magistris cani ei dixit. adeo quod ambo derelinquere nec cedere alter alteri voluerunt. D. Cesar Bellucius ordinem capelle nesciebat. sed D. Johannes Baptista Martinus dolose egit. ut D. Marinus retullit. quia multocies precipit ut canaret et nunquam canere voluit, hodie quia D. Marinus dixit D. Cesari cani. ipse cantare voluit: unde post Benedictus multa verba inter eos habuerunt propter hoc.’

S. Sepolcro, Venice, 1613: J. E. Glixon, Mirrors of Heaven or Worldly Theaters? (2017), 67

‘tra diloro i sono venuti a parole in dita gezia et poi isano dato insieme di pugni achonpagnati con parole hosene e schandaloze dove che iano meso gran confuzione in quela gezia et le madre è restate molto confuze’.

Thomas Weelkes: diocesan records, Chichester i) 1616: C. E. Welch, Two Cathedral Organists, Chichester Papers VIII (1957), 4; D. Brown, ‘Weelkes, Thomas’, NGr2, 203 ii) 1619: Brown, ibid.

129

Monteverdi i) c1623: anon. accusation to the Inquisitori di Stato; J. Glixon, ‘Was Monteverdi a Traitor?’, ML 72/3 (1991), 406 ii) 1637: Claudio Monteverdi to the procurators of St Mark’s (9 June 1637); Claudio Monteverdi, 207

i) ‘{il giorno di San Vito l’anno 1623} nella Chiesa di San Vito, presente la Signoria, {per haver condoto il Cavalier del Serenissimo per suo nome,} quatro cantori, per la musica al barcheto[?/bancheto] lamentandosi non esser stato riconosciuto con dimandarle licenza, esso Monteverde disse, et io serve questi coglioni, et pantaloni, che non conoscono la mia servitù, il mio valore: questo lo disse alla presenza di tutti li cantori. ... ¶ho in culo il Clero et ne incago a quanti preti si trovano, andatemo ch’io son Claudio; a questo furno presenti tutti li cantori.’

ii) ‘avanti alla porta grande di essa chiesa, nel’ora del maggior concorso del popolo ... tutto in furia e ad alta e strepitosa voce, dopo alcuni minuti primi strapazzamenti di mia persona, ... disse le formate parole (come ben mi hanno riferto alcuni de’ detti testimoni): “Il maestro di capella è di una razza bozerona; ladro becco fotuto” – con molte altre ingiurie scelerate; poi soggionse: “E ho in culo lui e chi lo protegge. E aciò che ogni uno m’intenda, dicco essere quel ladro becco fotuto di Claudio Monteverde. E a te dicco, o Bonivento, aciò glie lo vadi a riferire da mia parte”.’

Sainte-Chapelle, Paris, 1639: registers (27 Feb. 1639); René-Marie Reboud, ‘Messire Arthus Aux Cousteaux, maître de musique de la Sainte-Chapelle du Palais, 1590–1654’, XVIIe siècle, 21–22 (1954), 405

‘{la plaincte que Mr le Chantre, a faict au chapitre} des scandalles, insolences et irrévérences que commet journellement Mr Arthis Auxcousteaux dans l’office de l’église, commençant l’office quand il est en sepmaine le plus souvent assis dans sa chaire sans se lever, précipitant la psalmodie sans attendre la fin des versets et sans observer aucune médiation, parlant et querellant souvent aussy hault que ceulx qui chantent à l’église’.

Schütz, 1652: Heinrich Schütz to the Elector’s Private Secretary, Dresden (28 May 1652); Schütz, letter (28 May 1652) to Christian Siegmund von Reichbrodt (Geheimsekretär to the Kurfürst of Saxony); Heinrich Schütz:                                                Gesammelte Briefe u. Schriften, ed. E. H. Müller (Regensburg, 1931),                                231

‘der Bassist aus Armuht seine Kleider vor etlicher Zeit wieder verpfändet, und seithero in seinem hause, nichts anders als Eine bestie im Walde verwildert ... ¶Ist aber schade vnd immer schade ümb solche köstliche stimme das Sie aus der Capell verlohren gehen solle, was ists, das sonst an seinem humor nichts sonderliches taugliches, vndt seine Zunge teglich in der Weinkanen will abgewaschen sein, alleine Eine solche weite gurgel bedarff auch mehr nässe als manche enge’.

Germany i) 1704: Christian Gerber to Georg Motz, Sendschreiben an tit. Herrn Georgium Motzen (Arnstadt, 1704), 18; A. Werner, Geschichte der Kantorei-Gesellschaften im Gebiete des ehemaligen Kurfürstentums Sachsen (Leipzig, 1902), 62 ii) 1712: collegiate church of St Mary, Aachen, chapter minutes (1712); Young Choristers 650–1700, ed. S. Boynton & E. Rice (2008), ‘Introduction’, 12

i) ‘Ja ich habe gesehen, daß Cantoren denen Discantisten, weil sie fehleten, mitten unter dem Singen Maulschellen gegeben, daß ihnen Maul und Nase geblutet.’

ii) ‘Cum vero noster phonascus post nuperam nostram monitionem re indiscrete ad eo verberaret dictos vicariolos ferrea catenula aut fuste ad caput, uti in more habet, adhuc nudius tertius parvulum Boverie fuste percutiendo, lividum oculum causarit, ordinamus eidem nostro phonasco – ut non aliter, quam virgis supra manus, aut aliter juxta delicti exigentiam discrete tamen vicariolos puniat.’

J. S. Bach i) 1706: BD ii, 21 (no. 17) ii) 1736: BD ii, 272 (no. 382)

i) ‘Wird dem Organisten Bachen vorgestellet, daß er sich zu erclähren, ob wie ihm bereits anbefohlen er mit denen Schühlern musiciren wolle oder nicht; dann wann er keine schande es achte bey der Kirchen zu seyn, vnd die Besoldung zu nehmen, müste er sich auch nicht schähmen mit den Schühlern so darzu bestellet so lange biß ein anderes verordnet, zu musiciren. Dann es sey das absehen daß dieselbe sich exerciren sollen, umb dereinsten zur music sich beßer gebrauchen zu laßen.

ii) ‘{so} hat er doch unter dem Vorwand eines von dem HerrnSuperintendenten erhaltenen Befehls den andernPraefectumKüttlern gezwungen, wieder aus derNicolaiKirche heraus, und mit ihn in die Thomas Kirche zu erstenCanterey zu gehen, aus der er denPraefectumKrausen, der bereits gesungen mit großen Ungestüm veriaget. ... Da nun die beidenPraefectinach Mittage wiederum jeder an den ihn von mir gewiesenen Orth gegangen waren, hat er den Krausen wieder mit großen Schreyen u. Lermen von dem Chor geiagt, und demalumnoClaus befohlen, an statt desPraefectizu singen’.

Thomas Brown, 1707: ‘Dr. B––w’s Answer to Henry Purcel’, in A Continuation or Second Part of the Letters from the Dead to the Living, by Mr. Tho. Brown, Capt. Ayloff, Mr. Henry Barker, &c. (London, 2/1707), 163

Dublin, 1741: The Correspondence of Jonathan Swift, ed. H. Williams (c1963–5), v, 267–8; B. Boydell, A Dublin Musical Calendar 1700–1760 (1988), 76

I. F. X. Kürzinger, 1763: Getreue Unterricht zum Singen mit Manieren, und die Violin zu spielen (Augsburg, 1763), 76

‘Er hat etwas in der Faust, das Taktprügel heisset, mit welchem er, wenn er nur will, denen Singknaben begreiflich machen kann, daß er auch dem allergröbsten, und ungezogensten Bauernknecht nichts nachgebe. Aber nur wenige sind so unartige Wunderleute.’